มีอะไรในสวนโมกข์

สวนโมกข์นั้น มีเนื้อที่ค่อนข้างกว้างใหญ่ เพื่อให้เห็นภาพชัดเจนขึ้น สามารถกล่าวได้ว่า สวนโมกข์แบ่งเป็นเขตใหญ่ๆ ได้ ๒ เขต ตามสถานที่ตั้ง คือ ฝั่งสวนโมกขพลาราม (วัดธารน้ำไหล) และฝั่งสวนโมกข์นานาชาติ ๒ เขตนี้ตั้งอยู่คนละฝั่งถนน ทางหลวงหมายเลข ๔๑

            ฝั่งวัดธารน้ำไหล เป็นที่ที่ท่านอาจารย์พุทธทาส ท่านอาจารย์ได้ย้ายจากสวนโมกข์แห่งแรกที่พุมเรียงมาอยู่ที่ปัจจุบันเมื่อ พ.ศ. ๒๔๘๗ มีเนื้อที่ ๓๑๐ ไร่ มีเขาพุทธทอง ซึ่งเป็นที่ตั้งของโบสถ์ธรรมชาติ เป็นศูนย์กลาง ในเขตวัดธารน้ำไหลนี้ ยังมีลานหินโค้ง สระนาฬิเก โรงมหรสพทางวิญญาณ ศาลาธรรมโฆษณ์ กุฏิท่านพุทธทาส ที่พักสงฆ์ ที่พักอุบาสก อุบาสิกาทั้งชาวไทย และชาวต่างชาติที่มาอาศัยศึกษาปฏิบัติธรรม

            เมื่อมาจากกรุงเทพฯ ฝั่งนี้จะอยู่ทางขวามือ

            ที่หน้าวัดธารน้ำไหลนี้ มีอาคารธรรมทาน สูง ๓ ชั้น ไม่ได้ทาสี ตั้งอยู่ (นอกรั้ววัด) เป็นที่ตั้งของคณะธรรมทาน ธรรมทานมูลนิธิ หนังสือพิมพ์พุทธสาสนา กองตำราคณะธรรมทาน มูลนิธิพุทธทาส และศูนย์หนังสือและสื่อธรรมะต่างๆ ที่ท่านอาจารย์บรรยายเอาไว้ ในส่วนของหนังสือนั้น นอกจากที่เป็นภาษาไทยแล้ว ยังมีที่แปลเป็นภาษาอื่นๆ เช่น เยอรมัน จีน ฯลฯ จำนวนหนึ่ง

            ธรรมทานมูลนิธิเป็นนิติบุคคล ทำหน้าที่สนับสนุนการดำเนินงานทุกๆ ด้านของสวนโมกขพลาราม (ทั้ง ๒ ฝั่ง) ซึ่งรวมถึงการสนับสนุนการจัดการอบรมปฏิบัติธรรมทั้งหมดด้วย การติดต่อประสานงานอันเกี่ยวกับการอบรมจึงเริ่มที่ธรรมทานมูลนิธินี้ ในส่วนของการขอจำวัด หรือจำพรรษาของพระ (ทั้งที่เป็นพระนวกะ และมิใช่พระนวกะ)นั้น ต้องติดต่อกับส่วนประชาสัมพันธ์ที่ตั้งอยู่ในวัดโดยตรง

ฝั่งสวนโมกข์นานาชาติ เป็นเขตที่ท่านอาจารย์พุทธทาสสร้างขึ้นมาอีกแห่งหนึ่งต่างหากจากฝั่งวัดธารน้ำไหล คืออยู่คนละฟากถนน ลึกเข้าไปจากทางหลวงประมาณกิโลเมตรเศษ เปิดใช้เมื่อ พ.ศ. ๒๕๓๑ เพื่อสนองปณิธานของท่าน ๓ ประการ คือ

·         เพื่อให้สามารถเข้าถึงหัวใจของศาสนาของตน

·         เป็นสถานที่ทำความเข้าใจและร่วมมือกันระหว่างศาสนา

·         เป็นสถานที่ทำให้โลกหลุดพ้นจากอำนาจวัตถุ 

ด้วยวัตถุประสงค์ดังกล่าว การพัฒนาสถานที่และสิ่งแวดล้อมต่างๆ จึงมุ่งให้ผู้ปฏิบัติธรรมได้สัมผัสความร่มรื่นสงบสงัดของธรรมชาติ ปลอดจากการรบกวน ให้มีโอกาสใคร่ครวญธรรมได้อย่างเต็มที่ สำหรับผู้ที่มีความตั้งใจฝึกฝนอบรมตนอย่างจริงจัง

เนื้อที่ฝั่งนี้รวมกัน ประมาณ ๒๐๐ ไร่ แบ่งได้เป็นเขตย่อยๆ ๓ เขตคือ

·         ธรรมาศรมนานาชาติ เป็นศูนย์อบรมทั้งชาวไทยและชาวต่างชาติ ทุกเพศ ทุกวัย เนื้อที่ประมาณ ๖๐ ไร่

·         ธรรมาศรมธรรมทูต เป็นเขตที่รักษาความเป็นป่าเอาไว้ สำหรับฝึกพระธรรมทูตชาวต่างชาติ เนื้อที่ประมาณ ๑๐๐ ไร่

·         ธรรมาศรมธรรมมาตา เป็นเขตที่จัดให้มีการฝึกฝนอบรมธรรมะสำหรับเพศหญิงโดยเฉพาะ เนื้อที่ประมาณ ๔๐ ไร่